VIAA KUNST 1/3 | De eisen & voor en na

Leestijd: 9 minuten

Afgelopen jaar heb ik aan een droom van een klus gewerkt: Viaa Kunst. Als curator had ik de taak om alle aangekochte kunst die Hogeschool Viaa rijk is, tot z’n recht te laten komen.

Het project is inmiddels afgerond, maar een blog was er nog niet van gekomen. Niet door een gebrek aan enthousiasme, integendeels zelfs. Ik had namelijk zó veel te vertellen dat ik niet wist waar te beginnen. Nu is het echter zover en geef ik antwoord op al je prangende vragen.

Ik heb alles wat ik wil vertellen opgedeeld in meerdere blogs en er een serie van drie van gemaakt. In blog #2 deel ik alles over het proces van begin tot eind, en in blog #3 beantwoord ik een aantal vragen en deel ik nog het één en ander wat niet onbenoemd mag blijven.

Allereerst dus wat context. Voordat ik aan zo’n klus begin, wil ik namelijk eerst weten met welke dingen ik rekening heb te houden. Dan hebben we het over bijvoorbeeld het budget, maar ook over wensen vanuit de opdrachtgever. Ik neem je kort mee.

Locatie

Het zal duidelijk zijn dat Hogeschool Viaa een school is, geen museum. Er is veel ruis en het is vaak druk met mensen en met spullen. Kunst mag daarbij aanwezig zijn, maar heeft geen primaire rol. Het is hier bedoeld als aankleding; de ruimte zelf staat dus niet ten dienste van een kunstwerk, zoals dat in een museum wel het geval is.

Het gebouw wordt gebruikt door veel mensen en door de gangen lopen soms hele groepen. Kunst die in het midden op een wankele sokkel staat is hier dus niet zo’n goed idee. Ik vond het verder belangrijk om de kunst goed te verdelen. Er waren plekken waar Viaa zelf graag kunst wilde, maar ik had grotendeels de vrije hand. Zelf wilde ik dat de kunst zichtbaar is op plekken waar veel mensen komen. Ik heb dus niet te veel werken geplaatst in kantoren waar maar een paar mensen per week komen. Beeldende kunst is er immers om gezien te worden.

Verder is het goed om te benoemen dat Hogeschool Viaa verschillende huisstijlkleuren heeft die terugkomen in het gebouw, bijvoorbeeld de kleur grijs die je een aantal keer zult zien. Mijn plan met muurkleuren is dus ook nog even neergelegd bij de architect.

Daarnaast was de school tijdens dit curatorsproces al voor een groot deel af, maar werden de laatste delen nog gerenoveerd. Daarmee hield in mijn plan rekening door sommige kunstwerken nog geen definitieve plek te geven.

Mensen

Ook belangrijk: de mensen die er werken en studeren. Hoe zien zij de school en de kunst? Ik heb er met een aantal mensen gesproken, en dat is belangrijk, maar ik hoefde me door hun wensen niet te laten tegenhouden. Ik werd immers ingehuurd om dit vanuit mijn expertise te doen, niet noodzakelijk vanuit hun meningen. Tijdens een reflectie zei de opdrachtgever: “Ik heb geen kritiek gekregen, wat hier betekent dat het goed gevonden wordt.” In deze context is dat één van de mooiste complimenten. Wel is het hierbij belangrijk dat je mensen meeneemt in het proces, iets wat ik in blog 1 al benoemde.

Wensen vanuit opdrachtgever

Viaa wilde een zo duurzaam en groen mogelijk plan. Daarom heb ik voor de lijsten en sokkels veel samengewerkt met Shasa van Bianmacé, een meubelmaker die vrijwel uitsluitend oud hout hergebruikt. Daarnaast heb ik waar mogelijk (en passend) lijsten die Viaa al had gebruikt. Ook heb ik de tekstbordjes bij een groene drukkerij laten drukken en kunnen deze tekstbordjes – mocht het ooit nodig zijn – bij het oud papier gegooid worden.

Verder heeft de opdrachtgever niet voor niets zo veel kunst in huis. Ze vinden dit blijkbaar belangrijk. Vooraf ben ik daarom gedoken in de documenten die omschrijven waaróm ze dit zo belangrijk vinden. Dat komt neer op het volgende: kunst laat je verder kijken en nodigt uit tot reflectie, en kunst geeft een beeld van God weer (Hogeschool Viaa is een van oorsprong christelijke hogeschool en de werken zijn grotendeels van christelijke kunstenaars). Deze dingen nam ik dus mee in mijn proces, hoewel je hun directe invloed niet per se zult zien.

Budget

Last but not least: het budget. Er was vooraf geen kader voor een budget; ik werd gevraagd om een plan met begroting te maken, waarna Viaa keek of dit voldeed. Tijdens het proces is deze kostenpost van ‘potje’ verschoven, en de begroting was akkoord.

Goed, nu weet je met welke dingen ik rekening te houden had. Gaan we nu naar het leukste gedeelte: de voor- en na-foto’s!

Dit werk hing in een tijdelijk PABO-lokaal, tussen allemaal spullen. Het werk hangt nu in de agora – de centrale ontmoetingsplek, kantine en mediatheek in één – waar meer werken zijn te vinden waarin het thema ‘mens’ heel duidelijk naar voren komt.

Ook deze keramieken huisjes werden in dit PABO-lokaal tentoongesteld. Zonde, en niet alleen omdat het weggestopt was, maar ook omdat onderdelen van de huisjes stuk gingen doordat ze er makkelijk af konden vallen. Daarnaast miste de eenheid in het werk. De huisjes staan nu (stevig vast) op een sokkel die speciaal door Shasa van Bianmacé voor dit werk gemaakt is.

Dit werk van Adri Geelhoed hing in een trappenhuis waar zelden iemand kwam en werd regelmatig omringd door spullen die daar tijdelijk werden neergezet. Ik vond dat het werk meer aandacht verdiende en heb dat gedaan door een roze vlak (in een kleur uit het werk) omheen het werk te schilderen. Het werk hangt in één van de studie-/gespreksruimtes.

 Ik zocht naar onderliggende thema’s in de werken; dit werk van Ludie Gootjes valt onder het thema ‘christendom’. Ik combineerde het daarom met een ander werk dat onder dit thema valt: de Jacobsladder van Jan Pieter Gootjes (zie hieronder).

Leuk feitje: zoals de naam misschien al doet vermoeden, zijn deze kunstenaars met elkaar getrouwd, maar dat wist ik niet toen ik de werken combineerde.

 De kleur koos ik op basis van de werken en de ruimte zelf. De kunstwerken gaan op in de kleur en tegelijk is er genoeg contrast. Dit nisje bevindt zich aan de achteringang van de hogeschool; ik vond het een mooi warm welkom uitstralen.

Ah, dit is misschien wel het pronkstuk – een typisch geval van ‘je moet het in het echt zien’, want dan pas zie je hoe groot dit is (de ruimte is 3,5 bij 7,6 meter) en hoe waanzinnig mooi de kleuren uitkomen. Enfin, de werken die er stonden waren prachtig, maar stonden een beetje verloren in de ruimte. Daarnaast kreeg het linker werk veel commentaar en vonden veel mensen het te heftig voor bij de ingang. Vanwege de ruimtelijkheid en kwetsbaarheid van de werken wilde ik ze wel op deze plek laten staan, dus ik bedacht een decor om er omheen te bouwen. Nu valt het geheel meer op, maar oogt het tegelijkertijd rustiger (en het linker werk hoeft opeens niet meer weg, want het klopt zo).

 Dit werk van Evert Meilink is één van mijn favoriete werken. Ik vond het zonde hoe dit aan een grote, lange muur in een trappenhuis hing en niet de aandacht kreeg die het verdiende. Daarnaast had het werk duidelijk een lijst nodig, dus ik bracht het naar een lijstenmakerij. Waar ik vaak de neiging heb om een druk werk een rustig lijst te geven, vond ik deze lijst met een versierd profiel juist perfect bij dit schilderij. De kleur en het gevoel van de lijst enerzijds en het werk anderzijds zijn zo in één lijn met elkaar, dat het me heel blij maakt!

Leuk feitje: de lijstenmaker was ook meteen fan van deze combinatie. We hebben samen breed lachend naar deze combinatie zitten kijken.

Soms is de oplossing heel simpel, zoals hier. Dit werk van Henrique van Putten is slechts een halve meter verplaatst, en wel naar het taupe-kleurige paneel dat je op de rechterfoto ziet. Doordat er al een kleurvlak is, krijgt het werk als het ware een lijst,  en precies die omlijsting vond ik mooi.

Ook al een favoriet, dit werk van papier: ‘Kikkers’ door Anneke Goldsteen. Helaas hing het in een trappenhuis, boven een verwarming en op een te smalle muur (de kikkers hingen daardoor te dicht bij elkaar). Het auditorium leek me meteen de perfecte plek hiervoor. In deze ruimte zie je veel hout, een ander natuurlijk materiaal, wat een mooie combinatie maakt met het materiaal van de kikkers. Ook de betekenis van het werk vond ik passen bij de ambiance van de ruimte.

Leuk feitje: deze plek had ik al voor m’n allereerste impressie-voorstel bedacht – toen ik nog niet wist of ik de klus überhaupt zou krijgen. Ik heb nog gekeken naar andere mogelijke plekken, maar vond dit echt de beste.

Oeh, hier een paar andere favorieten. Terwijl ik dit zo schrijf, bedenk ik me dat ik dat over veel werken zeg; ik ben tijdens het proces echt van de werken gaan houden! Maar goed, deze behoren zeker tot mijn favorieten. Eén van de onderliggende thema’s die ik zag is ‘mensen’. Ik besloot werken waarop mensen aanwezig zijn in de agora te hangen – zie ook de eerste voor- en na-foto. Deze drie werken vond ik qua kleur goed bij elkaar passen en ook nog eens een match vormen met de grijze kleur in deze vergaderruimte. Om meer eenheid tussen de werken te creëren gaf ik ze allemaal dezelfde antracietkleurige baklijst.

Hogeschool Viaa heeft drie werken van kunstenaar Hanna van Doornum: een tweeluik (de twee kleine werken op de linkerfoto) en bovenstaand werk (rechts). Ik besloot deze bij elkaar in de buurt te hangen. Om te benadrukken dat ze dezelfde maker hebben, ze als het ware uit te lichten en omdat het goed bij de werken past, heb ik het grote werk en het tweeluik op panelen (allebei even groot) gehangen. Deze panelen heb ik zachtgeel geschilderd, een kleur die in beide werken voorkomt.

Dit werk van Henrique van Putten – dat ergens verloren in de kelder stond – wilde ik graag gezien laten worden. Om het organische van het werk en het oranje plateau waarop het figuur staat te benadrukken, wilde ik een ronde sokkel. De meubelmaker kon dit maken, en kijk nou hoe mooi het werk erbij staat!

Dit werk stond in een druk kunstlokaal (daar hebben we allemaal een beeld bij, toch?), tussen het gemaakte werk van studenten. Je zou over het hoofd hebben gezien dat dit kunst is, en dat is natuurlijk zonde. Deze prachtige werken (het zijn twee vogels) gaf ik sokkels en een mooie plek in het zicht: als je van beneden naar boven kijkt bij het centrale trappenhuis, kun je het werk goed zien. De kleur van de sokkels zit ook in de (prachtige!) vloer, zo lijken ze uit de grond getrokken te zijn. De plexiglazen bakken waren er al; we hebben ze gelijmd en opnieuw gebruikt. Hier is het niet goed te zien, maar deze bakken vallen er niet snel af, want de meubelmaker heeft een speciaal ‘richeltje’ gemaakt waardoor ze niet verschuiven.

Een selectie

Goed, tot zover de voor- en na-foto’s. Wat je hier ziet, is slechts een selectie van alles; ik heb namelijk zo’n 50 werken een nieuwe plek gegeven, maar als het goed is, krijg je zo een beetje een impressie. Check vooral deze pagina voor meer beelden en blog #2 over het proces en blog #3 antwoorden op een paar vragen – bijvoorbeeld waarom dit zo’n droom van een klus was en hoe ik het proces heb ervaren.

Dank voor het lezen en meeleven!

–

Wil je op de hoogte blijven van wat ik doe? Volg me op Instagram en LinkedIn of schrijf je in voor mijn nieuwsbrief!