Leestijd: 6 minuten
Wat bezielt je?
Acties van klimaatactivisten verschijnen regelmatig in het nieuws. De reacties zijn niet zelden vijandig. Wie zijn die mensen die snelwegen blokkeren? Wat bezielt hen? Ik portretteerde een aantal klimaatactivisten en vroeg het ze. Dat leidde tot de serie ‘Wat bezielt je?’. Hier lees je de eerste vier verhalen.
(Tekst gaat onder de foto verder)
Dit is Manu (58, sinds een jaar klimaatactivist).
“We zijn nu echt op het punt gekomen dat het ‘nu of nooit’ is. Het gaat niet alleen om onze beschaving, het gaat om het hele leven op aarde: de natuur, de oceanen, de dieren, de bossen, wij, mensen – alles. We moeten ons volledig inzetten om dat te redden. Het voelt voor mij goed om te kiezen voor het leven en daarin mijn best te doen.
De opgave is heel lastig, besef ik; er hangt zoveel samen. Zelfs al nemen we de juiste beslissingen om de klimaatcrisis tegen te gaan, dan blijft het probleem dat onze hebzucht en graai-mentaliteit veel macht hebben. We voeren dus niet zozeer een strijd met een duidelijke winst of verlies. Nee, het vergt een proces van verandering, een verandering van de manier waarop we als mensheid kijken naar het leven, naar bezit, naar elkaar.
Soms ben ik vooral bezorgd, soms ben ik positief. Ik zie nu hoe groot en divers de klimaatbeweging is, hoe groot de verbondenheid en gedrevenheid is bij mensen die zich inzetten voor de natuur en de aarde. Het is fijn om dat te weten. Zelf werd ik erg aangesproken door het vreedzame, geweldloze karakter van Extinction Rebellion. Ik ben super pacifistisch, dus dat was een voorwaarde. Mensen zoals Martin Luther King en Ghandi zie ik als grote voorbeelden; zij laten zien hoe veel je kunt bereiken door geweldloos te zijn.”
(Tekst gaat onder de foto verder)
Dit is Lieke (26, sinds 1,5 jaar klimaatactivist).
“Van jongs af aan ben ik opgegroeid met het idee van klimaatverandering en de aantasting van de aarde door ons. Als kind verzamelde ik al handtekeningen voor de Orang Oetang; later paste ik mijn dieet aan, maakte ik mijn badkamer plasticvrij en ging ik in een camper wonen om minimalistisch en zo duurzaam mogelijk te leven. Ik ging echter inzien dat als we niet collectief veranderen, we afhankelijk blijven van vernietigende systemen.
Daarnaast schilderde ik in mijn werk als kunstenaar veel natuur. Die zag ik achteruit gaan. Het voelde alsof ik alles nog snel wilde vastleggen voordat het verdwijnt. Dat was voor mij de aanzet om te gaan demonstreren. Toen ik zag hoe weinig effect ‘normale’ demonstraties hebben, kwam de stap naar burgerlijke ongehoorzaamheid en Extinction Rebellion NL dichterbij. Ik ben een introvert en gevoelig persoon, dus die stap was best groot, maar ik ontdekte ook hoeveel liefde er is en hoeveel hoop gezamenlijke actie kan geven.
Het is eng om te zien hoe groot het systeem is en hoezeer het probeert zichzelf in stand te houden door politiek, beleid en politie – terwijl de wetenschap al jaren zo duidelijk is. De geschiedenis laat echter zien dat burgerlijke ongehoorzaamheid werkt. Ik geloof ook dat het uiteindelijk wel goedkomt, maar dat is niet de echte vraag. Het is niet ‘komt het goed?’, maar ‘voor wie komt het goed?’”
(Tekst gaat onder de foto verder)
Dit is Jelle (31, sinds 6 jaar klimaatactivist). Hij werkte drie jaar bij Shell, ging de ernst van de klimaatcrisis inzien, zei zijn baan op en werd fulltime klimaatactivist bij Extinction Rebellion.
“Mijn wereldbeeld begon te barsten toen ik keelproblemen kreeg. Dat bleek te komen door de luchtkwaliteit in mijn woonplaats. Per toeval kwam ik Milieudefensie tegen, die net een campagne daarover startte. Ik ging meedoen, want het leek me een duidelijk verhaal: iedereen heeft baat bij betere luchtkwaliteit, en het levert op termijn zelfs geld op. Toch kwam de politiek niet in beweging.
Intussen leerde ik bij Shell veel over klimaatverandering, en bij Milieudefensie over demonstreren en lobbyen. Hoe meer ik leerde over de klimaat- en ecologische crisis, hoe meer ik merkte dat mijn werkgever ontoereikend reageerde. Er werd niet geluisterd naar collega’s die met oplossingen kwamen; de mensen bovenaan wezen steeds naar anderen.
Grote bedrijven handelen niet in het algemeen belang, zag ik van dichtbij. Ze handelen letterlijk in het belang van een kleine groep aandeelhouders, ten koste van andere groepen. Uiteindelijk besloot ik ontslag te nemen.
Net daarvoor begon Milieudefensie de rechtszaak tegen Shell. In mijn laatste maand daar kreeg ik op één dag twee e-mails: één van Milieudefensie, met eisen aan Shell, en één van Shell, dat we beter niet naar kantoor konden komen.
Na mijn tijd bij Shell werkte ik bij een bureau dat gemeentes helpt bij duurzaamheidsbeleid. Ook daar werd ik van het kastje naar de muur gestuurd: niemand wilde het zélf oppakken. Onze democratie functioneert niet als het gaat om dit soort onderwerpen. Verantwoordelijkheid nemen betekent daarom: burgerlijk ongehoorzaam zijn.
Activisme is voor mij een emotionele achtbaan. Momenteel zit ik in een fase van rouw: over het verlies van vertrouwen in de overheid, het feit dat we op veel punten al te laat zijn, en het besef dat het is zoals het is.
Daar probeer ik vrede mee te hebben. Soms ben ik er heel dichtbij, om dan weer verrast te worden door iets nieuws. Pieken en dalen zijn echter niet erg, als je maar middelen en mensen hebt die je helpen je emoties te voelen zonder dat het je verlamt. De ene keer gaat dat makkelijker dan de andere keer.
Mijn liefde en woede hoeven niet beperkt te zijn tot één onderwerp, bijvoorbeeld de strijd voor sociale rechtvaardigheid en klimaatrechtvaardigheid. Veel grote problemen hangen immers nauw samen. Dat maakt het verhaal voor sommigen te groot en te moeilijk; dat begrijp ik. Je kunt immers niet álles kwijt op een demonstratiebordje. Het blijft zoeken hoe je zo’n boodschap het best onder de aandacht kunt brengen.”
(Tekst gaat onder de foto verder)
Dit is Jelte (31, sinds twee jaar klimaatactivist)
“Lang voordat ik me bij Extinction Rebellion aansloot, maakte ik me al zorgen over het klimaat. Met technologie gaan we het wel oplossen, dacht ik – maar ik wacht al vijftien jaar. XR leek me eerst wat extreem en chaotisch; ik dacht dat minder disruptieve manieren beter zouden werken. Een paar jaar geleden sloot mijn broer zich echter aan, en daarna mijn moeder. Toen dacht ik: nu is het mijn beurt, ik kom ook in actie.
Bij XR heb ik ook geleerd hoeveel ‘brave’ acties er reeds zijn geweest zonder het gewenste resultaat te bereiken. Daarnaast zie ik dat erg goed wordt doordacht en onderbouwd waarom we op een bepaalde manier actievoeren – veel beter dan menig andere organisatie te werk gaat.
Het klimaatprobleem staat niet op zichzelf en is verbonden met heel veel andere problemen die in de wereld spelen, zie ik sinds ik bij XR zit. We moeten dus eigenlijk al die problemen oplossen. Dat is een grote klus, maar samen gaat het lukken.”
___
Een tentoonstelling maken over de klimaatcrisis? Of andere thema’s aansnijden waar je doelgroep liever van wegkijkt? Neem contact met me op via info@daisyranoe.com! Eerdere totaalconcepten zien? Ga naar mijn portfolio.