Leestijd: 10 minuten
Afgelopen jaar had ik de eervolle taak om alle kunst die Hogeschool Viaa in Zwolle rijk is een passende plek en context te geven. In de eerste blog vertelde ik uitgebreid over de context van het project en zie je aan de hand van voor- en na-foto’s hoe het geworden is. In deze tweede blog vertel ik over het hele proces, van begin tot eind – hoe het begon, wat ik aantrof en wat het geworden is.
Veel leesplezier!
(Detail van een werk van Hanna van Doornum)
Maart 2022
In maart kreeg ik een appje van Rik, iemand met wie ik eerder aan ‘Viaa uit de kast’ heb gewerkt, één van de leden van de Viaa Kunst-commissie én iemand wiens naam je in deze blogs nog regelmatig zult tegenkomen.
Rik vertelde dat de kunstwerken van de hogeschool er sinds de renovatie niet goed bijhingen. “De kunstwerken die er zijn, krijgen nog niet de aandacht die het verdient. Ik heb voorgesteld jou hiervoor te vragen.”
Hij nodigde me uit eens te komen kijken of ik er ideeën van kreeg. Dat heb ik gedaan.
April 2022
Begin april was ik bij Viaa en liet Rik me de school – die ik al een beetje kende – en de kunstcollectie zien. Hier en daar maakte ik foto’s. Ik wist meteen: hier kan ik wel iets mee.
Mijn handen begonnen te jeuken van wat ik zag: kunstwerken die niet pasten bij de plek waar ze stonden of hingen, werken die schots en scheef hingen, informatie op geplastificeerde A4’tjes met een lap tekst over de werken. Kortom: kunst die totaal niet tot z’n recht kwam of zelfs waardeloos leek. Zelfs minimale wijzigingen kunnen dan al een groot verschil maken.
Met dit alles in gedachten begon ik aan mijn eerste voorstel. Daarin liet ik vooral een impressie van mijn aanpak zien.
Juni 2022
Begin juni presenteerde ik dat voorstel aan de vierkoppige kunstcommissie van VIAA. Dit wilde ik bewust in het echt doen; dan kan ik dingen aanwijzen, toelichting geven waar nodig en vooral: mijn enthousiasme over dit project delen.
Nadat de presentatie klaar was en ik de vragen van de kunstcommissie had beantwoord, ging ik naar beneden om even te wachten op Rik en na te praten. Toen hij terugkwam, was het eerste dat hij zei: “Het is akkoord!” Stomverbaasd was ik, want ik was in de veronderstelling dat ik een week of wat later te horen zou krijgen of ze akkoord waren. Mijn dag kon niet meer stuk.
Aan de slag, dus!
Het was de bedoeling om het gehele project binnen een paar weken van de zomervakantie uit te voeren. Dan zou de school leeg zijn, en zou er dus alle ruimte zijn om aanpassingen te maken.
Ik maakte eerst een planning (meer een takenlijst) en een overzicht met de dingen waarmee ik rekening te houden had (waarover in een latere blog meer). Ik verzamelde alle beschikbare, relevante documenten; over de kunstwerken en het gebouw, maar ook over de huisstijl van Viaa. Daarnaast belde ik met Ludie, degene die de afgelopen twintig jaar verantwoordelijk was voor alle kunst bij Viaa. Ik wilde ook haar visie en wat informatie over de geschiedenis van de collectie horen. Niet dat ik al zulke informatie per se gebruik, maar het is fijn om goed geïnformeerd te zijn.
Eén van de eerste concrete bezigheden binnen de school was het verzamelen van alle kunstwerken (zo’n 60 stuks – de drie- of vierluiken niet meegeteld) in een lokaal met daglicht. Ik wilde de werken namelijk bewust voelen en ervaren; ik kan niet iets vanaf een digitaal document bedenken. Zo geschiedde.
In de laatste week van juni heb ik samen met Rik alle werken bekeken, opgemeten en gefotografeerd. Ook schreef ik een aantal eerste ideeën op (bijvoorbeeld ‘heeft een lijst nodig’).
Vervolgens liet ik alles indalen en sudderen; een vaak onderschat onderdeel van een creatief proces. Een week later ging ik opnieuw naar Viaa.
Juli 2022
In juli dompelde ik me een week lang onder in alle kunst. Dat was de belangrijkste week en het meeste werk vond daarin plaats. Dat is niet zichtbaar en het is moeilijk uit te leggen wat ik dan precies doe – behalve kijken, meten, verslepen, naast elkaar leggen, inbeelden, combineren, noem het maar op. Dat is de magie van creativiteit. Oftewel, ik deed gewoon ‘mijn ding’.
Vervolgens sliep ik er een nachtje over, keek er nog eens naar, schoof opnieuw. En beetje bij beetje ontstond er een plan. Daarmee ging ik door totdat ik dacht: ‘dit klopt!’
Ondertussen liep ik door de school, bekeek en fotografeerde ik locaties en sprak ik met mensen die daar rondliepen. Alle informatie over de werken heb ik geprint en gecombineerd met de foto’s, ik heb eindeloos veel kleurkaartjes naast werken en plekken gehouden, en ik ben op bezoek geweest bij lijstenmakers en sokkelbouwers. Zo verzamelde ik als het ware alle belangrijke ingrediënten voor het eindresultaat.
Op één van de laatste dagen keek ik samen met Rik, mijn vriend en wat omstanders die toevallig aanwezig waren of mijn gemaakte plannen wel echt zo goed waren als ik in m’n hoofd voor me zag. We brachten een aantal werken naar de bestemming, hielden ze op hun potentiële plek, en ik gaf mezelf akkoord: het klopte.
Toen ik mijn plan klaar had, maakte ik van mijn dikke pakket met papieren een digitaal voorstel. Dit ging naar de kunstcommissie en de facilitair manager, aan wie het project inmiddels was toegeschreven.
En toen werd het tijdelijk stil, vanwege ziekte van degene die een ‘go’ moest geven. Het project pauzeerde, de tijdlijn liep in de soep. Tsja, dat kan gebeuren.
September 2022
De teksten kon ik intussen wel afmaken. Ik zocht informatie op over de kunstenaars en de werken, benaderde waar nodig kunstenaars en liet hier teksten van maken. Er waren twee soorten teksten nodig: voor op tekstbordjes (ongeveer 150 woorden) en een uitgebreidere versie hiervan voor op de website.
Toen de facilitair manager in september weer terug was, verwachtte ik mijn plan nog een keer richting hem te moeten toelichten en eventueel verdedigen. In plaats daarvan kregen we meteen akkoord. Hij was heel duidelijk: “Ik heb hier geen verstand, hierom ben jij ingehuurd, dus ik ga ervan uit dat dit goed is.” Zulk vertrouwen werkt heel fijn!
Wel vroeg hij of Rik en ik of de kunstcommissie een plan konden bedenken om iedereen, studenten en medewerkers, mee te nemen in het proces en te laten zien wat ze konden verwachten. Dit pakte Rik op met de communicatieafdeling. Een tijdje later hingen doorheen de school voorproefjes met screenshots uit het plan.
Oktober 2022
Er zat weer schot in de zaak. In oktober fotografeerde ik alle werken voor de website, waar informatie over alle werken te vinden is (een idee dat tijdens het proces zelf was opgekomen). Ook bracht ik kunstwerken naar lijstenmakers en meubelbouwers en koos ik passende kleuren, houtsoorten en lijsten.
November 2022
In verband met levertijden gebeurde er in november niet zo veel, behalve dat ik verf kocht en panelen en sokkels schilderde. Ook werden tekstbordjes geleverd en haalde ik de eerste paar ingelijste werken op – iets waar ik heel blij mee was (zie mijn gezicht op de foto hieronder). Het is fantastisch om te zien wat de juiste lijst voor een werk kan doen.
December 2022
Begin december werd de plaatsing van werken bepaald en werden de kleurvlakken gemarkeerd. De conciërge zou dit schilderen voordat we de werken kwamen ophangen. Toen dit gedaan was, kon een week later het daadwerkelijke ophangen plaatsvinden. Rik en ik hoefden enkel de plek aan te geven, het precieze werk werd voor ons gedaan.
Ook werd er hier en daar geïmproviseerd, want op sommige plekken waren dingen veranderd. Zo hing er in een ruimte bijvoorbeeld opeens een TV-scherm, dat er nog niet hing toen ik mijn plannen maakte. Je snapt: dan moet het plannetje worden aangepast..
Na deze dag was het wachten op het slotstuk van al het werk.
Februari 2023
Met dit slotstuk doel ik op onderstaande werken. Een aantal werken namelijk vroeg om een speciaal soort plan en decor. Dit bedacht ik samen met Shasa, een zelfstandig meubelmaker uit Zwolle die uitsluitend met restmaterialen werkt. Hij ging hiermee in januari aan de slag.
Zijn prachtige werk werd begin februari geleverd. Dat was dan ook de dag waarop we het werk afmaakten en de puntjes op de i zetten. Het decor was klaar en werd naar boven gehesen en de (loodzware) sokkel werd op zijn plek gezet. Als laatste plaatsten Rik en ik alle bordjes bij de werken.
Einde
En daarmee was alles gereed, en was dit onverwachts maandenlang gerekte project opeens afgelopen. Ik was een beetje weemoedig, want ik ben heel intensief met het proces bezig geweest en heb er enorm van genoten. De mooie reacties van medewerkers, voorbijgangers en natuurlijk mijn opdrachtgevers zijn de kers op de taart! Op naar meer!
Hieronder zie je een impressie van hoe het geworden is. Check deze pagina voor meer beelden, de vorige blog voor voor- en na-foto’s en de volgende blog met dingen die niet onbenoemd mogen blijven.
“Het is alsof de school zijn ziel terugkrijgt.”
Desiree, docent en lid van de kunstcommissie
–
Wil je op de hoogte blijven van wat ik doe? Volg me op Instagram en LinkedIn of schrijf je in voor mijn nieuwsbrief!